نسبت شن و ماسه در بتن چقدر است؟

نسبت شن و ماسه در بتن ، اهمیت زیادی دارد. این نسبت معمولاً با توجه به تجربیات کارگاهی تعیین می شود و فرمول خاصی برای آن وجود ندارد. برای تولید هر بتنی از متریال مختلفی استفاده می شود. بتن پیش تنیده با استفاده از بتن و فولاد پیش تنیده ساخته می شود. بتن معمولی از شن و ماسه درست می شود. حال اینکه از چه مقدار شن و ماسه برای تولید بتن استفاده شود و کدامیک کمتر و یا بیشتر باشد، موضوع مهمی است که در ادامه قصد پرداختن به آن را داریم. ویژگی های متریال موردنیاز برای تولید بتن قبل از بررسی نسبت شن و ماسه در بتن با ویژگی های شن و ماسه موجود در بتن آشنا می شویم. شن و ماسه مصرفی برای تولید بتن بایستی پاک و فاقد هرگونه آلودگی باشد. اگر دوام و مقاومت بتن اهمیت دارد، باید از شن و ماسه‌ای استفاده نمود که دانه بندی مناسبی داشته باشد. مقاومت این متریال بسیار مهم است. چرا که باید در برابر تغییرات فیزیکی و شیمیایی مقاوم باشد. نکته حائزاهمیت دیگر درباره تولید بتن مربوط به دپوی آنها است. شیب زیاد دپوها موجب تفکیک ذرات ریز و درشت از یکدیگر می شود. در نتیجه، شیب دپوی شن و ماسه باید در حد نرمال باشد. همچنین محل دپو باید به گونه ای باشد که آب اضافی ترکیب به راحتی خارج شود. نسبت شن و ماسه در بتن چقدر است؟ تعیین میزان شن و ماسه به کار رفته در بتن و سایر مواد موجود، معمولاً با توجه به تجربه صورت می گیرد. برای بتن های پایین تر از رده C20 این امکان وجود دارد که نسبت های مخلوط شده را با توجه به تجربیات قبلی و بدون مطالعه لابراتواری مشخص کرد. بتن های با رده C20 و بالاتر از آن بر اساس بند 2-2-3-5 اصول نهم مقررات ملی، تعیین نسبت های بهینه اختلاط بایستی توسط بررسی های آزمایشگاهی و با لحاظ اصول طراحی بر مبنای دوام انجام شود. این احتمال وجود دارد که بررسی ها قبل از آغاز عملیات اجرایی به واسطه طراح صورت بگیرد و نتیجه بدست آمده به منظور نسبت های اختلاط مقرر در دفترچه فنی نوشته شود و یا از طریق مجری، اجرایی می شود. در تعیین نسبت شن و ماسه در بتن، باید به جزئیات زیادی توجه داشت. تعیین آب، سیمان و شن و ماسه در بتن بایستی با توجه به طرح اختلاط، نسبت آب به سیمان و عیار بتن و … صورت بگیرد. برای تولید یک مترمکعب بتن با عیار 300 ، نسبت آب به سیمان 0.5 ، نسبت اختلاط شن به ماسه 65 به 35 ، میزان سیمان مصرفی 300 کیلوگرم در یک مترمکعب، میزان آب 150 کیلوگرم، میزان شن تقریباً 1300 کیلوگرم و میزان ماسه تقریباً 700 کیلوگرم است. جنس شن و ماسه مورداستفاده برای تولید بتن پس از بررسی نسبت شن و ماسه در بتن به این مسئله می پردازیم که شن و ماسه به کار رفته برای بتن از چه جنسی هستند. شن و ماسه طبیعی را نمی توان از جنس خاصی انتخاب نمود. زیرا در اغلب موارد در آن هر نوع سنگی وجود دارد. جنس شن و ماسه با توجه به معدنی که در مجاورت موقعیت استقرار سنگ شکن ها می باشد، مشخص می شود. اما بهترین سنگ برای تولید شن و ماسه، سنگ های گرانیتی و سنگ های سیلیسی است. هر اندازه که سنگ ها فشرده تر باشند، سنگین تر هستند. سنگ هایی برای تولید شن و ماسه انتخاب می شوند بهتر است یکپارچه باشد و دارای رگه های خاکی نباشد. پوک نبودن این سنگ ها بسیار مهم است. همچنین این سنگ ها باید پوسیده باشند. شن و ماسه ای که برای تولید بتن به کار می روند، باید ویژگی های مهمی داشته باشند و از هر نظر مقاوم باشند. مقاومت در برابر سرما، گرما، یخ زدگی، سایش، پوسیدگی، ضربات و فشارهای وارده و … حائزاهمیت می باشد. محاسبه نسبت شن و ماسه در بتن : مخلوط اولیه بتن با توجه به روش انتخابی برای طرح مخلوط بتن، احتمال تغییر مراحل محاسبه طرح اختلاط وجود دارد. ولی اصول یکسانی در تمامی روش ها وجود دارد. با توجه به اینکه در تمامی روش ها، نتیجه نهایی طرح مخلوط بتن مشابه است، تأکیدی به استفاده از روش خاصی نمی باشد. طرح مخلوط اولیه در متدهای گوناگون مشابه نمی باشد. اما با توجه به اینکه ترکیب آزمون درست می شود و دسترسی به بتن باکیفیت موجب اصلاح در مخلوط ابتدایی می شود، نتیجه طرح مخلوط سرانجام به صورت تقریبی در یک محدوده خواهد بود. عیار بتن مسئله دیگری که در ارتباط با نسبت شن و ماسه در بتن لازم است بیان کنیم، عیار بتن می باشد. منظور از عیار بتن یا ملات، مقدار سیمان به کار رفته در بتن یا ملات در واحد حجم است که معادل با مترمکعب است. در صورتیکه گفته می شود، بتن به کار رفته در پی ریزی از نوع 350 است، یعنی عیار بتن معادل 350 است. به بیان دیگر در یک مترمکعب بتن پی ریزی 350 کیلوگرم سیمان به کار رفته است. میزان شن، ماسه، آب و سیمان موجود در یک مترمکعب بتن نسبت شن و ماسه در بتن باید متناسب باشد تا بتن تولیدی دارای استحکام موردنظر باشد. میزان شن، ماسه، آب و سیمان موجود در بتن به طرح اختلاط بستگی دارد اگر عیار بتن 300 و نسبت آب به سیمان 0.5 و ماکزیمم قطر شنی 50 میلی متر باشد، بر این اساس وزن یک متر مکعب بتن حدود 2445 کیلوگرم بر مترمکعب خواهد بود. در صورتیکه نسبت اختلاط شن 65 به ماسه 35 باشد، در چنین شرایطی شن 65 درصد معادل 1297 کیلوگرم و ماسه 35 درصد معادل 698 کیلوگرم خواهد بود. بنابراین در یک مترمکعب بتن با عیار 300 حدوداً 300 کیلوگرم سیمان، 150 کیلوگرم آب، 1300 کیلوگرم شن و 700 کیلوگرم ماسه به کار رفته است. بنابراین در تعیین نسبت شن و ماسه در بتن و سایر متریال به کار رفته در بتن، عوامل مختلفی دخیل هستند که به برخی از آنها اشاره نمودیم. با توجه به توضیحات فوق، اطلاعات نسبی در این باره بدست آمد. توجه به کیفیت تک تک متریالی که برای تولید بتن به کار می روند، اهمیت بسیار زیادی دارد. لذا باید هم به کمیت ها و هم به کیفیت ها توجه داشت.