انواع ترک در ساختمان

انواع ترک در ساختمان را بررسی می کنیم. آشنایی با این آسیب ها به انتخاب راهکارهایی برای جلوگیری از بروز آنها کمک می کند. یک سازه ممکن است در مراحل و بخش های مختلفی با مشکل ترک خوردگی مواجه شود. ترک های موجود در ساختمان در انواع مختلفی وجود دارند.

با استفاده از راهکارهایی می توان از بروز مشکل ترک خوردگی در بخش های مختلف سازه ها، جلوگیری نمود. برای مثال استفاده از بتن پیش تنیده سبب می شود که احتمال ترک خوردگی بتن به صفر برسد.

بتن پیش تنیده به دلیل اعمال تنش های از پیش طراحی شده و کشش فولاد، با مشکل ترک خوردگی روبرو نمی شود. در مجموع ترک های موجود در ساختمان را به چندین نوع طبقه بندی می کنند. طبقه بندی ترک ها بر اساس شکل ظاهری ترک ها، عرض ترک ها، راستا و جهت ترک ها و … صورت می گیرد.

ترک های سازه ای

یکی از انواع ترک در ساختمان، ترک های سازه ای هستند. این ترک ها در تیرها، ستون ها، دیوارها و … رخ می دهند. بی توجهی به این ترک ها و عدم اقدام مناسب برای ترمیم آنها، پیامدهای بسیار بدی را به دنبال دارد. ترک های سازه ای به دلایلی مانند ضعف در طراحی و محاسبات سازه، تنش های حرارتی، اجرای غیراصولی، گودبرداری نامناسب، نشست فونداسیون، عدم استفاده از مصالح استاندارد، بارگذاری زیاد از حد استاندارد بر روی سازه و … ایجاد می شوند.

ترک در تیرهای بتنی

یکی از انواع ترک در ساختمان که از نوع ترک های سازه ای است در تیرهای بتنی شکل می گیرد. ترک در این تیرها به دلایلی مانند تنش های خمشی و تنش های برشی، ایجاد می شود. برای مقابله با این ترک ها در تیرهای بتنی، میلگردهای طولی را برای حذف ترک های خمشی و خاموت ها را برای حذف تنش های برشی به کار می برند.

ترک در ستون های بتنی

ترک هایی که در ستون های بتنی ایجاد می شوند شامل ترک های قطری، ترک های افقی، ترک های هم راستا با ستون، ترک های ناشی از واکنش شیمیایی میلگردها و … هستند. ترک های قطری به دلایلی مانند کم بودن سطح مقطع فولاد لازم برای حذف نیروهای کششی ایجاد می شود.

اما ترک های افقی در نقاط اتصال تیر با ستون و به دلیل ضعف مقاومت خمشی و کمبود فولاد رخ می دهد. کاهش مقاومت فشاری بتن و فاصله حداکثری تنگ ها و افزایش بار غیرمجاز در ستون سبب می شود که ترک هایی هم راستا با ستون شکل بگیرد.

ترک های ناشی از واکنش شیمیایی میلگردها

یکی از انواع ترک در ساختمان ، ترک های ناشی از واکنش شیمیایی میلگردها می باشد. این ترک ها در ستون های بتن مسلح در اغلب مواقع در بخش میلگرد شکل می گیرد. این ترک ها دارای عرض هم اندازه ای هستند. اگر میلگردها خورده شوند و پیوند بتن و میلگرد به اندازه لازم نباشد، ترک هایی شکل می گیرد. اگر هر یک از ترک های گفته شده در زمان مناسب تعمیر نشود، در سریعترین زمان ممکن این ترک ها گسترش پیدا می کنند و بخش های زیادی از ستون ها را درگیر می کنند.

ترک در دیوارها

یکی از انواع ترک در ساختمان ترک در دیوار در بخش سطوح ظاهری و اندودها ظاهر می شود که از نوع ترک های غیرسازه ای می باشد. ترک های مورب عمدتاً به دلیل نشست فونداسیون است. این ترک ها در گوشه چهارچوب درب و پنجره ها ظاهر می شود و در دیوار دنبال می شود. هر یک از این ترک ها نیاز به بررسی جدی دارد.

ترک های دیوار باعث زشت شدن نمای داخلی می شود. برخی از روش های پوشاندن این ترک ها، مقطعی هستند و فقط برای مدت زمان کوتاهی به رفع آنها پرداخته و پس از مدتی، مجدد این ترک ها نمایان می شود.

ترک های غیرسازه ای

از انواع ترک در ساختمان یکی دیگر از ترک هایی که به وفور در سازه ایجاد می شود، ترک های غیرسازه ای هستند. عواملی مانند تغییر دما، رطوبت، یخبندان و … سبب می شوند که ترک هایی در سازه ایجاد شود. ترک های غیرسازه ای شامل ترک های بوجود آمده در اندود دیوارها، نقطه اتصال سقف و دیوار، کنج چهارچوب درب ها و پنجره ها و … می باشند.

هر ترکی که عرض و عمق کمی دارد، ترک های غیرسازه ای است. این ترک ها، آنچنان خطرناک نیستند و استحکام و مقاومت سازه را به خطر نمی اندازند. دسته بندی ترک‌ها با توجه به شکل ترک‌ها دسته بندی دیگری برای ترک ها وجود دارد که بر اساس شکل ترک ها انجام می شود.

انواع ترک در ساختمان بر اساس شکل آنها

انواع ترک در ساختمان بر اساس شکل آنها شامل موارد زیر است:

ترک های پراکنده:

این ترک ها به صورت شبکه نامنظم در اندود دیوارها و دال های بتنی به شکل ترک های موئی ظاهر می شوند. معمولاً آب گرفتگی اندود یا بتن در سطح موجب شکل گیری ترک های پراکنده می شود.

ترک های افقی:

این ترک ها به دلیل تغییرات دمایی، یکسان نبودن کیفیت بتن در نقاط اتصال لایه های بتن ریزی و … شکل می گیرد. تنش های کششی و برشی معمولاً موجب ایجاد ترک های افقی می شود.

ترک های عمودی:

ترک هایی که تحت تأثیر تنش های حرارتی به دلیل درنظر نگرفتن درز انبساط و انقباض در سازه ایجاد می شود، غالباً به صورت ترک های عمودی هستند. نامناسب بودن کیفیت بتن، نشست فونداسیون، شکل گیری تنش های خمشی در دیوار و … سبب می شود که ترک های عمودی در سازه بوجود بیاید.

ترک های مورب:

یکی دیگر از انواع ترک در ساختمان ، ترک های مورب می باشد. این ترک ها با زوایه ای به اندازه 45 درجه ایجاد می شوند که معمولاً به دلیل نشست فونداسیون می باشد. این ترک ها از کنج پنجره و چهارچوب درب ها آغاز شده و به دیگر نقاط دیوار می رسد.

اگر این ترک ها ادامه پیدا کنند، شمار زیادی از آنها با عرض های بیشتر بر روی دیوار ایجاد می شود که این مسئله نیاز به بررسی فوری دارد. ترمیم این ترک ها و رفع عامل شکل گیری آنها هر چه سریعتر انجام شود، نیاز به بودجه و هزینه کمتری دارد. به همین دلیل به رفع سریع ترک ها توصیه می شود.