مخزن آب هوایی چیست؟

مخزن آب هوایی برای انتقال آب به نواحی کم آب مورد استفاده قرار می گیرد. این مخازن ممکن است از جنس بتن، پلاستیک و یا گالوانیزه و … باشند.

تجهیزات و وسایل مختلفی در حوزه آب و فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد که یکی از آنها مخازن آب هوایی است. انواع این مخازن شامل مخازن آب بتنی، مخازن آبی فایبرگلاس، مخازن آب بتنی، مخازن آب پلاستیکی و … برای تأمین آب نواحی کم فشار آب به کار می روند. با این محصول و کاربردهای آن آشنا می شویم.

نگهداری از آب و پمپاژ آن با تجهیزات مدرن

مخزن آب هوایی به صورت یک برجی است که از فلز، پلی اتیلن، بتن و یا گالوانیزه است. ارتفاع این مخزن ممکن است 50 متر و حتی بیشتر باشد. کار اصلی این مخزن این است که آب را در خود ذخیره کنند و در مواقع لازم پمپاژ کنند.

این وسیله که به برج ذخیره شناخته می شود در ارتفاعات نصب می شود تا آب را با فشار مورد انتظار تأمین کند. این مخزن متشکل از دو قسمت شامل بدنه و پایه می باشد. استفاده از این مخزن در نواحی مختلف می تواند مشکل کاهش فشار آب و قطعی آب را تا حدی برطرف کند.

مخزن آب هوایی بتنی چیست؟

یکی از انواع مخازن هوایی، مخزن بتنی می باشد که از جنس بتن است. خصوصیت اصلی این مخزن، مقاومت و استحکام بسیار زیاد آن می باشد. این مخزن از جنس بتن است و به همین دلیل از مقاومت زیادی برخوردار می باشد. این مخزن با وجود گذشت زمان های زیاد با مشکل تغییر شکل مواجه نمی شود.

مخزن بتنی در دو نوع مخزن استوانه ای و قابی تولید می شود. کاربرد این مخزن استفاده در صنعت و کارخانه های بزرگ می باشد و معمولاً از این بتن در مصارف شهری استفاده نمی شود. طول عمر این بتن بالاتر از بیست سال می باشد.

نحوه عملکرد برج های ذخیره آب

برج ذخیره آب یا مخزن آب هوایی بر روی پایه نصب می شود. ارتفاع این برج بر اساس قاعده 0.43psl برای هر فوت ارتفاع سبب افزایش فشار آب می شود. بر اساس نیاز شهری به فشار آب نزدیک به 20 الی 30 psl، برج های آب هوایی بلندتر تولید می شوند.

در نواحی دارای تپه، مخزن آب ساده بر روی تپه نصب می شود و دیگر از برج ذخیره آب استفاده نمی شود. این مخازن با حجم بالا می توانند نیازهای شهری را تأمین کنند و ظرفیت کوچک آنها برای مجتمع ها و برج های مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد.

این برج ها بر اساس نیاز به فشار آب در شرایط قطع فشار آب بایستی قادر به فراهم کردن فشار آب برای 24 ساعت باشند. برج های ذخیره با تأمین فشار متوسط به جای فراهم کردن فشار در زمان اوج مصرف موجب صرفه جویی در مصرف آب می شود.

کاربردهای مخزن آب هوایی

این مخازن در موارد مختلفی به کار می رود. آبرسانی به شهرک های صنعتی، مسکونی، نظامی و … با استفاده از این مخازن انجام می شود. کاربردهای دیگر این مخازن شامل صنعت کشاورزی، تولیدات آبمیوه، صنعت آب و فاضلاب و مراکز تولیدی و صنعتی می باشد. در واقع این مخازن می تواند مشکل کمبود آب بسیاری از صنایع و مراکز مختلف را حل کند.

معرفی انواع برج های ذخیره آب

انواع این برج ها شامل مخزن هوایی فلزی، مخزن هوایی بتنی، مخزن هوایی پلاستیکی، مخزن هوایی چوبی و … می باشند.

مخزن هوایی فلزی: این مخزن از جنس گالوانیزه یا استیل است و دارای طول عمر و مقاومت بسیار بالایی است. انواع این مخازن شامل روباز و سربسته می باشد. این مخزن در موارد کشاورزی، صنعتی و آتش نشانی مورد استفاده قرار می گیرد. مشکل این مخازن، احتمال پوسیدگی آنها با گذشت زمان است.

مخزن هوایی پلاستیکی: این مخازن بسیار سبک هستند و به سادگی نصب می شوند. مزیت مهم این مخزن ها این است که سبب تغییر مزه و طعم و بوی آب نمی شوند. این مخازن با مشکل زنگ زدگی مواجه نمی شوند.

مخزن هوایی چوبی: یکی دیگر از انواع مخزن آب هوایی، مخزن چوبی می باشد که کارایی کمتری نسبت به دیگر مخازن دارد. این مخازن در ایران کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.

مزایا و معایب تانکرهای ذخیره آب هوایی

این تانکرها برای انتقال آب از پمپ استفاده نمی کند و این مسئله سبب می شود که در مصرف انرژی صرفه جویی شود. بنابراین مشکل نیاز به تعمیر و تعویض پمپ در این مخازن وجود ندارد. این مخازن در برابر فشار آب، کمترین حساسیت را از خود نشان می دهند. در نتیجه بیشترین استحکام و دوام را دارا می باشند.

اگر این مخازن از جنس فلز نباشند، با مشکل زنگ زدگی و تغییر طعم و مزه آب مواجه نمی شوند. این مخازن به سبب حفظ کیفیت آب و صرفه جویی در مصرف انرژی، بهترین عملکرد را از خود ارائه می دهند.

مشکل این مخازن این است که نصب آنها کمی پرهزینه است. اگر این مخازن خراب شوند و به تعمیر نیاز داشته باشند، تعمیرات آنها دشوار به نظر می آید. اگر از مشکلات نصب و نگهداری از این مخازن صرف نظر کنیم، استفاده از آنها به طور کلی سودمند می باشد.

طراحی مخزن آب هوایی

طراحی این مخزن با توجه به نوع کاربری و نوع مصرف و محیطی که قرار است از آن استفاده شود، انجام می شود. برای طراحی مخازن باید به حجم موردنیاز آن دقت نمود. برای تعیین حجم لازم این مخزن باید از فاکتورهایی از قبیل حجم لازم آب مصرفی، حجم لازم برای فراهم کردن آب در شرایطی که آب ورودی به مخزن به دلیل آسیب های وارده به خط لوله وجود دارد و  حجم لازم برای جبران نوسانات استفاده نمود.

اگر صدمات تأسیسات آبرسانی زیاد باشد و احتمال قطعی برق وجود داشته باشد، احتمالاً ظرفیت مخزن را بیشتر درنظر می گیرند. طراحی مخزن هوایی نیاز به لحاظ کردن فاکتورهایی مانند مکان بهره برداری، ظرفیت مخزن، نوع مواد و طراحی سازه و … می باشد. لذا باید مخازن را بر اساس این موارد طراحی نمود تا بیشترین راندمان را از مخزن آب هوایی بدست بیاوریم. عملکرد عالی و طول عمر بالای مخزن به شدت به کیفیت طراحی و ساخت آن بستگی دارد.