درز سرد در بتن ریزی چیست؟

درز سرد در بتن ریزی با پیامدهای مختلفی همراه می باشد و ممکن است استحکام و کیفیت بتن را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

یکی از اصول مهم در ساخت و سازها این است که بتن ریزی با کیفیت و توجه به اصول لازم صورت بگیرد. یکی از مشکلاتی که پس از بتن ریزی بوجود می آید، درز سرد می باشد. درز سرد، حالتی است که دو قسمت بتن که در زمان متفاوت و با کمی فاصله ریخته می شود، به یکدیگر نچسبیده و اتصال یکدست و محکم میان آنها بوجود نمی آید.

انواع درزها در سازه

درز سرد در بتن ریزی به شکل های مختلف رخ می دهد. علاوه بر درز سرد، درزهای دیگری در سازه وجود دارند که برخی از آنها سودمند هستند. برخی از این درزها با هدف خاصی در سازه ایجاد شده اند. به عنوان نمونه میان دو ساختمان مجاور، فاصله ای به عنوان درز انقطاع در سازه ایجاد می شود. درز انقطاع، هیچ ارتباطی با اسکلت سازه ندارد و برای اغلب سازه ها درنظر گرفته می شود.

در صورتیکه در زمان گذر از روی پل به تردد خودروها توجه کرده باشید، در فاصله معین روی سطح پل اتصالات و درزهایی است که این درزها روی عرشه پل ایجاد می شوند و دلیل آن این است که ساخت پل در بازه زمانی معین صورت بگیرد و بعد از تکمیل شدن هر بخش، فصل مشترک آنها با درز انبساط به یکدیگر وصل شوند. این درزها، یکدستی سازه پل را بعد از اتمام پروسه ساخت فراهم می کنند.

آشنایی با درز سرد در بتن ریزی

پروژه هایی که حجم  بتن موردنیاز آنها بالا می باشد، بتن ریزی در چندین مرحله با استفاده از میکسر صورت می گیرد. اگر که میان هر بار بتن ریزی میکسر، توقف زیادی ایجاد شود، بتن گیرش ابتدایی خود را بدست آورده و سخت می شود. زمانیکه بتن ریزی جدید انجام شود، بتن ریزی جدید با لایه قبلی نمی تواند ارتباط خوبی بگیرد.

ویبراتور، برای یکپارچه سازی بتن کفایت می کند. چرا که ویبراتور بتن در ضخامت مشخصی به ویبره می پردازد و موجب ایجاد درز سرد در بتن می شود. درز سرد مثل ترک و شکاف در بتن نیست که فضای خالی داشته باشد و بدین ملاک شناخته شود. درز سرد از روی شکل ظاهری و رنگ تعیین می شود.

اگر که محل درز سرد از لحاظ مکانیکی در معرض فشار باشد، سازه در معرض آسیب خاصی نیست. چرا که سازه بتنی قادر به تحمل تنش های فشاری است و تنها در تحمل تنش کششی دارای ضعف است. تنها بتنی که قادر به تحمل تنش کششی است، سازه بتن پیش تنیده می باشد.

اما اگر که محل درز سرد از لحاظ مکانیکی در معرض کشش باشد، امکان آسیب دیدگی آن وجود دارد. درز سرد عمدتاً از نواحی است که احتمال ترک خوردگی در آنها از سایر نواحی بیشتر می باشد.

عواقب این پدیده چیست؟

درز سرد در بتن ریزی با پیامدهای مختلفی همراه است. امکان دارد که چسبندگی بتن روی میلگردهای فولادی کم شود و یکپارچه بودن بتن مسطح کاهش پیدا می کند و احتمال دارد که کاور بتن روی میلگرد نابود شود و این احتمال وجود دارد که رطوبت از راه درز سرد به درون بتن ها برود و سبب خوردگی میلگرد شود.

متداول ترین پیامدهای درز سرد در بتن شامل موارد زیر می باشد:

• کاهش استحکام سازه
• نفوذ آب و رطوبت
• ایجاد ترک و جداشدگی
• کاهش طول عمر سازه
• به هم خوردن زیبایی و انسجام ظاهری سازه

روش های جلوگیری از ایجاد درز سرد در بتن ریزی

علت اصلی ایجاد این پدیده، عدم چسبندگی کافی دو لایه بتنی می باشد که در حین بتن ریزی لایه جدید روی لایه قدیمی شکل می گیرد. اگر که حجم بالای بتن ریزی انجام شود و تنها 5 میکسر برای مقطع بتنی لازم باشد، باید توجه کنیم که پیش از شروع بتن ریزی، همه میکسرها در پروژه وجود داشته باشند و فرآیندها پشت هم پیاده سازی شود و از لحاظ زمانی، فاصله ایجاد نشود.

این مسئله در مکان هایی که گرمای هوا بیشتر است، مهمتر شمرده می شود. راهکارهای جلوگیری را در دو بازه زمانی بررسی می کنیم:

اقدامات پیشگیرانه از درز سرد در بتن ریزی در حین بتن ریزی:

برنامه ریزی بسیار خوب در این مرحله مهم است. شرایط کارگاه، امکانات و منابع انسانی و .. باید به درستی برنامه ریزی شوند و در هماهنگی با یکدیگر باشند. با توجه به نوع سازه، الزامات و استانداردهای لازم را باید مدنظر قرار داد. زمان بندی در این مرحله تأثیر زیادی در پیشگیری از ایجاد این مشکل در بتن دارد.

بتن ریزی بایستی در چندین گام به فاصله زمانی ایده آل و کوتاه صورت بگیرد تا قبل از سخت شدن بتن در لایه های پایینی، فرآیند بتن ریزی لایه های بعدی انجام شود. هماهنگی میان تیم از اهمیت زیادی برخوردار است.

اقدامات پیشگیرانه در زمان گیرش بتن:

اقدامات پیشگیرانه در زمان درز سرد در بتن ریزی این است که از افزودنی های خاصی استفاده شود. با افزودن برخی از افزودنی ها می توان زمان گیرش را بیشتر کرد. این کار، فرصتی را فراهم می کند تا مقدمات بتن ریزی سطح دوم به خوبی تأمین شود. زمان گیرش بتن نزدیک به یک ساعت می باشد. ولی این عدد توسط افزودنی های کند کننده گیرش تا 180 دقیقه قابل ارتقاء است.

راهکارهای ترمیمی درز سرد

اگر راهکارهای پیشگیرانه مؤثر واقع نشوند و درز سرد در بتن ریزی ایجاد شود باید به ترمیم آن اقدام نمود. اقدامات ترمیمی شامل موارد زیر است:

اقدامات ترمیمی درز سرد بعد از گیرش کامل: استفاده از مواد پرکننده مثل گروت اپوکسی، اضافه کردن میلکردهایی به عنوان میلگرد انتظار و استفاده از دیگر المان های سازه به منظور ایجاد اتصال محکم طرفین درزها در ترمیم درز سرد پس از گیرش کامل اثرگذار است.

اقدامات ترمیمی در مراحل نخست: در مراحل ابتدایی می توان بتن را به صورت  دستی ترمیم نمود. اما درنظر داشته باشید که این کار زمان بر است. در مرحله ثانویه گیرش بتن می توان از چکش دستی به منظور برداشتن سطح سخت شده بتن استفاده کرد تا درزها ایجاد نشوند. یک لایه 12 متری ملات را روی سطح پایینی بتن ریخته و توسط ویبراتور به فرو بردن آن داخل بتن بپردازید.