خطرات جداشدگی بتن شامل کاهش کارایی و مقاومت بتن، افزایش تخلخل بتن، کاهش چسبندگی میان بتن و آرماتور و کاهش کیفیت بتن می باشد.
بتن در انواع مختلفی شامل بتن آرمه، بتن خود متراکم، بتن سبک، بتن پیش تنیده و … تولید می شود که هر یک از خصوصیات خاصی برخوردار است و استفاده از آنها دارای مزایای مختلفی می باشد.
بتن معمولی در طول عمر خود ممکن است با مشکلات مختلفی روبرو شود و کیفیت و مقاومت اولیه خود را از دست بدهد. یکی از مشکلات رایج بتن، جداشدگی بتن می باشد. اگر برای مقابله با این مشکل، چاره ای اندیشیده نشود قطعاً ساختار بتن ضعیف می شود و از طول عمر سازه کاسته می شود.
تعریف کلی جداشدگی در بتن
جداشدگی در بتن، حالتی است که در آن، ترکیب بتن فاقد پیوستگی و یکنواختی می باشد و بخش های گوناگون آن دارای غلظت های مختلف خواهند بود. در بعضی از نقاط ترکیب بتن، تعداد سنگدانه های بزرگ و در برخی از نقاط دیگر تعداد سنگدانه های ریز کمتر می باشد.
گاهی جداشدگی به اندازه ای شدید است که به صورت ظاهری می توان متوجه این مسئله شد. پژوهشگران قادر به اندازه گیری میزان جداشدگی به صورت کمی می باشند. با بهره گیری از فاکتورهایی مثل درصد وزنی یا حجمی اجزای جدا شده در قسمت های گوناگون ترکیب یا بررسی مقدار اختلاف در پراکندگی اندازه دانه ها می توان جداشدگی را محاسبه نمود.
تکنیک های مختلفی برای اندازه گیری جداشدگی به کار می روند که از جمله آنها می توان به تست دانه بندی، آزمایش تعیین میزان سیمان و … اشاره کرد. دقت هر یک از این روش ها متفاوت می باشد. با راهکارهای اصولی باید از بروز خطرات جداشدگی بتن جلوگیری نمود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر کلیک کنید
تعریف کمی و کیفی جداشدگی بتن
اگر بخواهیم یک تعریف کیفی از جداشدگی در بتن ارائه دهیم باید بگوییم که ترکیب بتن بر اثر جداشدگی، دیگر یکنواخت نمی باشد. در این شرایط، ملات به بالا و سنگدانه ها به پایین می آیند.
اما اگر بخواهیم یک تعریف کمی از جداشدگی در بتن ارائه دهیم باید بگوییم که ترکیب بتن با اندازه گیری درصد اجزای تفکیک شده با آزمایش دانه بندی، میزان سیمان یا جرم واحد حجم تعیین می شود و مشخص می شود که مثل حالت عادی نیست.
انواع جداشدگی بتن
خطرات جداشدگی بتن به شکل های مختلف نمایان می شوند. جداشدگی در این مصالح به شکل های جداشدگی سنگدانه های درشت، جداشدگی آب و جداشدگی ترکیبی رخ می دهد.
- جداشدگی سنگدانه های درشت: سنگدانه های بزرگ در این بتن به سبب وزن بالای خود در مقایسه با دیگر اجزا، در پایین ته نشین می شوند و ملات سیمانی در بخش فوقانی بزرگ دیده می شود. اگر ترکیب بتن بسیار روان باشد یا فاقد دانه بندی ایده آل باشد، لایه های ناهمگن در بتن ایجاد می شود که در آن، بخش پایین مستحکم و بخش بالای آن آسیب پذیر می شود.
- جداشدگی آب: در این شرایط، آب اضافه در ترکیب بتن به سطح بالا آمده و بعد از بخار شدن، سوراخ های ریزی در سطح ایجاد می شود و موجب کاهش پیوستگی سطح بتن می شود.
- جداشدگی ترکیبی: جداشدگی ترکیبی به صورت همزمان ته نشین شدن سنگدانه و آب اندازی می باشد.
علل اصلی جداشدگی بتن
خطرات جداشدگی بتن به دلیل عواملی مانند موارد زیر ایجاد می شود و کیفیت و کارایی بتن را کاهش می دهد:
- نسبت نادرست آب به سیمان
- اختلاط ناکافی
- ویبره زیاد یا بسیار کم
- ریزش بتن از ارتفاع بالا
- وجود سنگدانه با دانه بندی غیرایده آل
- انتقال طولانی یا اشتباه
جهت کسب اطلاعات بیشتر کلیک کنید
راهکارهای مؤثر در جلوگیری از آن:
با راهکارهای زیر می توانید از بروز خطرات جداشدگی بتن جلوگیری کنید:
- کاهش نسبت آب به سیمان
- کاهش مدول نرمی سنگدانه ها
- پیشگیری از جداشدگی بتن با کاهش سنگدانه
- افزایش سیمان و مواد چسبنده
- استفاده بیشتر از مواد پودری در بافت بتن
- استفاده از سنگدانه های شکسته
- افزایش میزان حباب هوا در بتن با بهره گیری از مواد حباب زا
- استفاده از مواد VMA
بررسی خطرات جداشدگی بتن
- کاهش استحکام بتن: زمانیکه اجزای بتن به خوبی ترکیب نشوند، مقاومت فشاری بتن به صورت قابل توجه پایین می آید. در این شرایط بتن در برابر بار ضعیف می شود.
- افزایش تخلخل و نفوذپذیری: بتن دارای خلل و فرج زیادی است. تخلخل زیاد موجب می شود آب، مواد خورنده و گازها به سرعت به داخل بتن رسوخ کنند و آسیب دیدگی های زیادی ایجاد می شوند.
- کاهش چسبندگی میان بتن و آرماتور: اگر ملات به خوبی در پیرامون میلگرد توزیع نشود، پیوستگی میان بتن و میلگرد کاهش پیدا می کند. در نتیجه سازه در برابر نیروهای کششی مقاوم نخواهد بود.
- ضعف در نواحی بحرانی سازه: در صورتی که جداشدگی در ستون ها، تیرها یا نقاط اتصال اجزای سازه اتفاق نیفتد، نقاط بحرانی بسیار ضعیف خواهد شد.
- کاهش کیفیت ظاهری بتن: یکی از خطرات جداشدگی بتن ، کاهش کیفیت ظاهری بتن می باشد که این مشکل ممکن است به صورت ناهمواری، بدشکلی و ترک نمایان شود و به ترمیم بتن نیاز است.
- افزایش هزینه ساخت: اگر جداشدگی زیاد باشد، احتمالاً بتن با تخریب شدیدی مواجه شود. در این حالت به هزینه بالایی برای تعمیر بتن نیاز می باشد.
سخن پایانی
هر یک از خطرات جداشدگی بتن می تواند صدمات زیادی به یک سازه وارد کند. بنابراین باید با استفاده از راهکارهای مناسب به جلوگیری از بروز این مشکل کمک کرد. سازه هایی که در بخش بتن آسیب می بینند، کار سخت و پرهزینه ای برای تعمیرات آنها پیش روی مالکان و ساکنان آنها است.
مقاومت بتن، دوام بتن، پیوستگی بتن و طول عمر بتن در اثر جداشدگی به شدت تحت تأثیر قرار می گیرد. همچنین مشکلات اجرایی از دیگر پیامدهای جداشدگی بتن می باشد. یک نمونه از مشکلات اجرایی، چالش های بتن ریزی است. پرداخت سطح بتنی که با این مشکل مواجه شده است، بسیار دشوار است.
این پدیده مخرب برای سازه های بتنی واقع در نواحی با آب و هوای گوناگون رخ می دهد. با شناخت دقیق ماهیت این پدیده و اتخاد تصمیمات درست در راستای مقابله با آن، می توان از بروز آن جلوگیری نمود. لذا به راهکارهای پیشگیرانه ارائه شده، توجه کنید تا با مشکلات و خطرات جداشدگی بتن مواجه نشوید و طول عمر حداکثری سازه را شاهد باشید.
