ترک‌های سازه ای ناشی از اضافه بار در سازه بتنی

ترک‌های سازه ای ناشی از اضافه بار در سازه بتنی علاوه بر تأثیر نامطلوب ظاهری، سبب کاهش مقاومت و استحکام سازه می شود.

اعمال بارهای بیشتر از توان سازه، اضافه بار یا طراحی ضعیف موجب ایجاد تنش هایی می شود که این تنش ها سبب ترک هایی در سازه می شود. ترک های سازه ای حاصل از اضافه بار، طراحی ضعیف، بی دقتی در اجرا و احداث و بی توجهی در جزئیات به وفور در یک سازه رخ می دهد.

انواع ترک‌های سازه ای ناشی از اضافه بار در سازه بتنی بر اساس شکل

ترک خوردگی های بتن با توجه به شکل در چندین نوع وجود دارند که شامل موارد زیر است:

ترک های الگودار یا نقشه ای: این ترک ها به شکل پیوسته و شبکه ای در بتن نمایان می شوند و عرض آنها متفاوت است. بعضی از این ترک ها به آسانی دیده نمی شوند اما برخی از آنها کاملاً سازگار می باشد.

ترک های D – D-Cracking: این ترک با فاصله نزدیک و موازی با درزهای طول و عرضی در رویه بتنی شکل می گیرند و از سمت درز به طرف مرکز پانل رویه توسعه یافته اند. این ترک ها در بخش های مختلفی از یک سازه مثل گوشه ها، پخ ها و نزدیکی درزها بوجود می آیند.

ترک های اتفاقی: این ترک ها به شکل پیچ و خم های تصادفی در سطح دال نمایان می شوند و فاقد شکل مشخص هستند.

ترک های موزاییکی: یکی از ترک‌های سازه ای ناشی از اضافه بار در سازه بتنی بر اساس شکل، ترک های موزاییکی است که این ترک ها به شکل مربع و موزاییک نمایان می شوند.

ترک‌های سازه ای ناشی از اضافه بار در سازه بتنی بر اساس اندازه

این ترک ها از نظر اندازه به انواع مختلفی شامل موارد زیر تقسیم می شوند:

ترک های کوچک: این ترک ها، بیانگر خرابی نیست. عرض ترک ها در بیشترین حالت، 0.3 میلی متر می باشد. ترمیم این ترک نیازی نیست که بلافاصله انجام شود. برای بررسی وضعیت ترک بهتر است از آن استفاده شود.

ترک های متوسط: این ترک ها در عرض 0.3 تا 0.5 میلی متر هستند. این ترک ها سریعاً موجب شکست نمی شود. توصیه می شود که از ترک های متوسط عکسبرداری شود.

ترک های عریض: اگر ترکی دارای عرض بیشتر از 0.5 میلی متر باشد، کیفیت و دوام سازه با مشکل مواجه می شود. تعمیرات سریع در این شرایط، بهترین کار است.

ترک های بتنی و اثرات آن بر سازه های اداری و مسکونی

ترک‌های سازه ای ناشی از اضافه بار در سازه بتنی برای انواع سازه ها با کاربری مختلف بوجود می آید. این ترک ها، اثرات منفی بر زیبایی و ظاهر سازه دارد.

در صورتیکه ترک ها در دیوارهای بیرونی و راهروها دیده شوند، تأثیر بدتری بر زیبایی ظاهری دارد. ترک ها نه تنها سبب زشت شدن ظاهر می شوند بلکه در عملکرد سازه اثر منفی دارد.

به طور مثال ترک ها، بستری برای نفوذ آب می شوند. نفوذ آب به تدریج موجب بروز مشکلاتی برای سازه می شود که یک نمونه از آن، کاهش کیفیت اسکلت سازه است.

در صورتی که ترک ها در پی ساختمان بوجود بیایند قطعاً پایداری، مقاومت سازه و توان باربری سازه با مشکل مواجه می شود. ترک سازه ممکن است سبب نشست ساختمان شود و یک ناهماهنگی در ظاهر قرارگیری درب و پنجره ها بوجود بیاورد.

ترکهایی که ناشی از اضافه بار در سازه هستند در بخش های مختلفی مانند ستون، تیر و دیوارها ایجاد می شوند و موجب به خطر افتادن ایمنی سازه می شوند. در واقع ترک های بتنی نمایان در ساختمان، سن ساختمان را بیشتر نشان می دهند و تأثیر منفی بر ارزش سازه دارند.

چه زمانی ترک‌های سازه ای ناشی از اضافه بار در سازه بتنی رخ می دهند؟

ترک های حاصل از اضافه بار هنگامی ایجاد می شود که وزن قابل توجهی بر روی بتن وجود داشته باشد. در واقع زمانی که بار زیادی روی بتن اعمال شود در حالی که این بار از ظرفیت تحمل بتن بیشتر باشد، ترک هایی در بتن شکل می گیرد. این ترک ها، رایج ترین ترک در ساختمان هستند.

این ترک ها ممکن است به دنبال تردد تجهیزات و وسایل نقلیه سنگین ایجاد شوند. متأسفانه این ترک ها اغلب مواقع مورد بی توجهی قرار می گیرند. در حالیکه این ترک ها می توانند به شدت خطرناک باشند. توزیع ایده آل وزن، تقویت و نگهداری موجب پیشگیری از ترک های ناشی از اضافه بار می شوند.

چه روش هایی برای ترمیم ترک ها توصیه می شود؟

برای رفع هر ترکی در ساختمان باید از راهکار خاصی استفاده نمود. برخی از راهکارهای رفع ترک‌های سازه ای ناشی از اضافه بار در سازه بتنی ، موارد زیر است:

اگر ترک ها به صورت مویی است می توان از مواد چسبنده برای پر کردن ترک ها استفاده نمود. این مواد به خوبی در شکاف ها قرار می گیرند و سطح بتن را یکدست می کنند. بدین ترتیب، دیگر مایعات به داخل بتن نفوذ نمی کند.

ترک هایی که عمیق هستند به ایجاد سوراخکاری دیوار و تقویت آن با میله ها یا کابل های فولادی نیازمند می باشند.

اگر ترک ها به صورت عمودی ایجاد شده اند می توان از راهکارهایی مثل تزریق اپوکسی، تزریق فوم پلی اورتان و نصب مجدد دیوار خشک استفاده نمود.

عوامل تشدیدکننده ترک ها در ساختمان

انقباض سریع بعد از خشک شدن: اگر پس از خشک شدن بتن، آب آن بخار شود، حجم بتن کم می شود و کاهش حجم سبب ایجاد تنش های کششی می گردد. این وضعیت به بدتر شدن ترک‌های سازه ای ناشی از اضافه بار در سازه بتنی منجر می شود.

تغییرات دمایی: این تغییرات سبب انبساط و انقباض در بتن می شود که اگر ترک هایی در ساختمان وجود داشته باشند، وضعیت آنها بدتر می شود.

نشست فونداسیون: در صورتی که زمین زیر ساختمان به علل گوناگونی مثل تراکم نامناسب خاک، نشت آب و … نشست پیدا کند، ترک هایی که در سازه وجود دارند عمیق تر می شوند.

اضافه بار مجدد: اگر سازه ای به ساختمان اضافه شود که بار مضاعفی به سازه وارد کند، شکاف ها و ترک هایی که از پیش وجود داشته اند، بیشتر می شوند.