روش‌های ترمیم سازه‌های بتنی

روش‌های ترمیم سازه‌های بتنی متعدد هستند و باید با توجه به شرایط موجود و درنظر گرفتن محدودیت ها، بهترین روش را انتخاب نمود.

برخی از مهندسان و متخصصان بر این باورند که بین ترمیم بتن با مقاوم سازی آن، هیچ تفاوتی وجود ندارد. مواردی مانند تغییر کاربری سازه، تغییر نقشه های ترافیکی یک مسیر یا پل، تغییر آب و هوایی منطقه و … موجب می شوند که یک سازه بتنی به تغییر نیاز پیدا کند. یک سازه بتنی ممکن است به دلایلی مانند نقص در طراحی، آتش سوزی، زمین لرزه و … به تعمیرات نیاز پیدا کند.

چگونگی طراحی فرآیند ترمیم بتن

روش‌های ترمیم سازه‌های بتنی باید به صورت اصولی اجرا شوند. ترمیم بتن مثل مراحل ساخت و احداث بنا، به مهارت نیاز دارد. این کار باید بر سه مرحله طراحی، نظارت و اجرا پیاده سازی شود. طراحی شامل تعیین چگونگی انجام عملیات، طراحی ملات مناسب، بررسی سازگاری ملات، بررسی اثرات سازه ای ترمیم، شرایط آماده سازی سطح و عمل آوری بعد از آن و … باشد.

یک پروسه ترمیم بتن شاید صرفاً به صورت پرداخت یک ملات نباشد و با استفاده از ابزارهای پیشرفته تر نیاز به ترمیم کاری باشد. طراحی پروسه ترمیم بتن به آگاهی از مواردی مانند نوع خرابی، علت خرابی، نتیاج تست های مقاومتی و دوامی بتن قدیمی، شرایط جوی کارگاه و … نیاز دارد.

بعد از بررسی های لازم از سوی طراح بر اساس ضوابط مشخص، متریال و مصالح لازم تهیه می شود و چگونگی اجرا تعیین می شود. سازه هایی که با استفاده از بتن پیش تنیده احداث شوند، دارای مقاومت بیشتری هستند و دیرتر به تعمیرات نیاز پیدا می کنند. زیرا بتن پیش تنیده در برابر تنش های کششی بسیار مقاوم است و این مسئله سبب می شود که ترک ها و شکستگی های کمتری در بتن شکل بگیرد.

عیب یابی و تشخیص علت خرابی بتن

بتن در اثر مشکلات و اتفاق های مختلفی خراب می شود. قبل از تعیین روش‌های ترمیم سازه‌های بتنی باید مشخص شود که چرا بتن خراب شده است. بتن در اثر مواردی مانند ضربه، ایرادات طراحی و حمله مواد شیمیایی آسیب زا با مشکل مواجه می شود. در صورتی که دلیل خرابی مربوط به شرایط جوی و حملات مواد شیمیایی باشد، شرایط ترمیم کمی پیچیده تر می شود.

ممکن است خرابی بتن به دلیل حمله مواد شیمیایی موجب زنگ زدگی آرماتور شود و پس از آن به دنبال زیاد شدن حجم آرماتور بتن با مشکل مواجه شود. چنانچه مشکل دیر تشخیص داده شود، درصد زیادی از آرماتورها و بتن به ترمیم نیاز پیدا می کنند. در صورتی که شرایط جوی سبب خرابی بتن شود، نیاز به ملات استاندارد و تست شده می باشد که در برابر شرایط جوی به میزان کافی مقاوم باشند.

بررسی راهکارها و روش‌های ترمیم سازه‌های بتنی

راهکارهای ترمیم بتن با توجه به حجم، نوع و شکل خرابی مشخص می شوند و بر اساس محدودیت های کارگاهی مشخص می شود که از چه روشی استفاده شود. با توجه به شرایط بتن و شرایط پروژه می توان گفت که راهکارهای ترمیم به سه دسته شامل راهکار ترمیم با وجود امکان قالب بندی بتن، ترمیم با وجود عدم امکان قالب بندی و سخت بودن بتن و ترمیم بتن در درزها و ترک ها تقسیم می شود. انواع ملات های مورد استفاده برای ترمیم شامل موارد زیر است:

ملات های سیمانی برای ترمیم:

ملات های سیمانی به صورت بسته بندی در بازار وجود دارند و این امکان وجود دارد که نیروهای ماهر و مجرب در محل به ساخت این ملات اقدام کنند. اما کیفیت ملات های بسته بندی شده بسیار بالا است و کارایی که آنها از خود ارائه می دهند، بسیار بهتر است. به همین دلیل اولویت خود را استفاده از ملات های سیمانی آماده درجه یک قرار می دهیم.

ملات های سیمانی اصلاح شده با پلیمر برای ترمیم:

در برسی روش‌های ترمیم سازه‌های بتنی متوجه می شویم که ملات های سیمانی اصلاح شده با پلیمر برای ترمیم بسیار مناسب هستند. این ملات ها در کارگاه قابل تولید نیستند و باید آنها را به صورت بسته بندی خریداری نمود. این ملات ها از چسبندگی بسیار بالایی برخوردار هستند و دوام خوبی دارند.

برای تهیه این ملات ها باید ملاتی را تهیه نمود که استاندارد باشد و تولید کننده مجربی به تولید آن اقدام نموده است. ملات سمنتکس و ملات پلی تکس از جمله این ملات ها هستند. مزایای استفاده از این ملات ها شامل سرعت بالا و هزینه پایین است. چسبندگی که این ملات ایجاد می کند، کیفیت ترمیم را افزایش می دهد.

چنانچه محدودیت اجرا وجود نداشته باشد و نیاز به جذب حداکثری ملات باشد، گروت برای ترمیم مناسب است. انعطاف پذیری بالای گروت موجب می شود که استفاده از آن بسیار راحت باشد. این ملات با بتن های قدیمی دارای سازگاری بسیار خوبی است.

استفاده از ملات های پلیمری در روش‌های ترمیم سازه‌های بتنی

برای تولید ملات های پلیمری از سیمان استفاده نمی شود. این ملات ها به سبب قیمت بالا و تفاوتی که در جنس و ماهیت غیر سیمانی دارند، آنچنان رایج نشده اند. پروسه ترمیم بتن و طراحی آن، لازمه تخصص است و ملات های آماده در صورت برخورداری از استانداردهای لازم و تشخیص متخصصان قابل استفاده هستند.

بتن خشک برای ترمیم بتن

یکی دیگر از روش‌های ترمیم سازه‌های بتنی ، استفاده از بتن خشک می باشد. بتن خشک، یک بتن نیمه آماده با خصوصیات بسیار خوب سایت که به صورت بسته بندی شده تولید و عرضه می شود. استفاده از این بتن بدین صورت است که بتن خشک آماده را از بسته بندی خارج کرده و با شن، ماسه و آب ترکیب می کنند. نسبت های ترکیب بر روی پاکت بسته بندی نوشته شده است.

جایگزینی المان ها

این راهکار ممکن است با موادی غیر از بتن مسلح اجرا شود. نکته مهم این است که باید پیامدهای سازه ای  در زمان جایگزینی لحاظ شود. این کار صرفاً به تخصص و مهارت بالا نیاز دارد. لذا توصیه می شود که از این روش استفاده نشود، مگر آن که سایر روش های ترمیم بتن پاسخگو نباشند و به دلایل مختلفی نتوان از آنها استفاده نمود. راندمان هر یک از این روش ها متفاوت است و نتیجه کار با توجه به چگونگی اجرا و کیفیت مواد بکار رفته متفاوت خواهد بود.