فولادهای پرکاربرد در صنعت شامل فولاد کم کربن، فولاد سازه ای، فولاد کربن متوسط، فولاد پرکربن و فولاد آلیاژی و … می باشند. فولاد، مهمترین ماده اولیه ساختمانی است که در صنایع دیگری به کار می رود. این آلیاژ از آهن و کربن ساخته می شود که دارای دو درصد کربن و یک درصد از مواد دیگر (منگنز، فسفر، اکسیژن و … ) است.
فولاد بر مبنای فاکتورهای گوناگون از جمله ترکیبات، کاربرد، فرآیند تولید، روش ذوب، شکل فیزیکی ، ساختار بلوری و … دسته بندی می شوند. فولاد به دلایلی مانند هزینه اندک تولید آن، فراوانی مواد اولیه آن، خواص مکانیکی آن و سایر دلایل بسیار محبوب و پرکاربرد است.
از انواع فولاد در تولید بتن پیش تنیده استفاده می شود. در واقع، یکی از بهترین کاربردهای فولاد، تولید بتن پیش تنیده است که امروزه برای ساخت انواع سازه ها مورداستفاده قرار می گیرد.
فولادهای پرکاربرد در صنعت
فولاد ساده کربنی می باشد که در 4 نوع وجود دارد.
1-فولاد کم کربن:
این فولاد به میزان کمتر از یک درصد در خود کربن دارد. از فولادهای کم کربن می توان به فولادهای ST14، ST12 و ST13 اشاره نمود. از فولاد ST12 برای ساخت رینگ خودرو، از فولاد ST13 برای لوازم خانگی و از فولاد ST14 برای تولید بدنه خودرو استفاده می شود. البته استفاده های دیگری از این فولادها می شود.
2-فولاد کربن متوسط:
این فولاد دارای کربنی به اندازه 0.25 الی 0.6 درصد می باشد. از این فولادها برای تولید شفت انتقال قدرت، چرخ دنده و زنجیر و … استفاده می شود.
3-فولاد پرکربن:
یکی از انواع فولادهای پرکاربرد در صنعت ، فولاد پرکربن می باشد. این فولاد دارای کربن بسیار زیادی است. فولاد پرکربن دارای سختی زیادی است و در برابر ساییدگی، بسیار مقاوم است. از این فولاد برای تولید ابزار برش مثل مته، تیغه و بلبرینگ استفاده می شود. فولادهای آلیاژی در ترکیب این فولاد از آهن، کربن، منگنز، کروم، نیکل، مس و گوگرد و … استفاده می شود.
فولادهای آلیاژی
در چندین مدل تولید شده که یکی از پرمصرف ترین آنها، استنلس استیل یا فولاد ضدزنگ می باشد. استنلس استیل دارای مقدار زیادی از کروم است که موجب افزایش مقاومت آن در مقابل زدگی و خوردگی می شود. از انواع فولادهای پرکاربرد در صنعت می توان به فولادهای زیر که زیرمجموعه فولاد آلیاژی هستند، اشاره نمود :
1-فولاد کم آلیاژ:
( دارای المان های آلیاژی کمتر از 5 درصد بر اساس استاندارد ASTM) و فولاد پر آلیاژ ( دارای المان های آلیاژی بیش از 5 درصد بر اساس استاندارد ASTM )
2- فولاد ضدزنگ:
( حاوی نیکل، کروم مثل فولاد دو فازی، رسوب سخت شونده، فولاد ضد زنگ فریتی و …)
3- فولاد با مقاومت بسیار زیاد :
در مقابل عوامل خورنده ( حاوی مولیبدن و کربن و … ) – فولاد ابزار ( حاوی وانادیوم و مولبیدن و درصد زیادی از کربن و … به منظور فرم دهی و برش )
4- فولاد مکانیکی :
مختص باربری زیاد ( حاوی مولبیدن، وانادیوم و آلومینیوم و … ) انواع فولاد از نظر روش ساخت یکی از انواع فولادهای پرکاربرد در صنعت ، فولادهایی هستند که توسط ریخته گری تولید می شوند.
فولاد ممکن است به صورت ریخته گری مداوم تولید شود. کوره ای که برای تولید فولاد به کار می رود، ممکن است اساس دسته بندی فولاد باشد. نه تنها روش شمش ریزی فولاد اساس دسته بندی فولاد است، بلکه روش های ساخت نهایی آن همانند تکنیک نورد گرم و نورد سرد و وضعیت کشش قطعه و … می توانند اساس دسته بندی فولاد باشند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر کلیک کنید
دسته بندی فولاد بر اساس ریزساختار فولادهای پرکاربرد
در صنعت بر اساس ریزساختار خود به چندین دسته تقسیم می شوند. عواملی مثل مارتنزیت و یا پرلیتی، سایز ذرات میکروسکوپی و … موجب تفاوت در ریزساختار فولاد می شوند. ممکن است برخی از تولیدکنندگان یا سازندگان به این مسئله حساس باشند که فولاد مورداستفاده آنها، دارای چه ساختاری باشد.
البته دسته بندی فولاد بر اساس میزان کربن موجود در آنها، بیشتر موردتوجه تولیدکنندگان و سازندگان است و دسته بندی های دیگر فولاد، کمتر موردتوجه قرار می گیرد. میلگرد، ورق، پروفیل و تیرآهن و …، از انواع فولادهای پرکاربرد در صنعت فولاد را با توجه به سطح مقطع آن به چندین نوع تقسیم می کنند.
فولاد با توجه به سطح مقطع خود ممکن است به صورت پروفیل، لوله، میلگرد، ورق و قوطی و … باشد. هر یک از این مقاطع در موارد مختلفی به کار می روند. کاربردهای این مقاطع فولادی در ساختمان سازی است. فولادهای به کار رفته برای تولید هر یک از این مقاطع ممکن است خصوصیات مختلفی داشته باشند.
استحکام فیزیکی، اساس دسته بندی فولادهای پرکاربرد در صنعت یکی دیگر از عواملی که موجب طبقه بندی فولاد می شود، مقدار مقاومت و استحکام فولاد با توجه به استانداردهای ASTM می باشد. این استحکام و مقاومت به دو شکل استحکام تسلیم و استحکام کششی می باشد. به منظور ارزیابی عیار هر فولادی باید استحکام تسلیمی و استحکام کششی سنجیده شود. این مسئله، اهمیت بسیار زیادی دارد.
تولیدکنندگان به میزان استحکام فولاد مورداستفاده در صنعت موردنظر خود اهمیت زیادی می دهند. فولاد پیشرفته این فولاد، از دیگر انواع فولادهای پرکاربرد در صنعت است که با بهره گیری از فناوری های جدید ساخته می شود. فولاد پیشرفته از یک ریزساختار هندسی برخوردار است که به علت کیفیت بالا و امکان تنظیم فولاد، در موارد مهمی به کار می رود.
سخن آخر
به تردید می توان گفت که فولاد، کاربرد بسیار زیادی در صنایع مختلف دارد. فولاد در سال گذشته توانست 92 درصد سهم صنعت فلزات جهان را از آن خود کند. به گونه ای که در سال های قبل ، حجم تولید فولاد به میزان 1870 میلیون تن رسید. این فولادها در گریدهای مختلفی ساخته شده اند. کاربرد فولاد بسیار متعدد است. از صنایع کوچک تا صنایع بزرگ و مهم از فولاد با اهداف مختلفی استفاده می کنند. صنعت ساختمان، صنعت خودرو، صنعت هسته ای و … از جمله مهمترین کاربردهای فولاد هستند.
