افزودنی های زودگیرکننده و شتاب‌دهنده بتن به بتن خواص مختلفی می دهند. این مواد به انواع مختلفی از بتن اضافه می شوند. شتاب دهنده ها با تسریع کردن پروسه آبگیری سیمان سبب کاهش زمان گیرش و افزایش نرخ کسب مقاومت و یا هر دو می گردند. بعضی از افزودنی ها با هدف افزایش چسبندگی خمیر، دستاوردی مانند شتاب دهنده ها دارند. این افزودنی ها ممکن است به انواع بتن شامل بتن پیش تنیده، بتن هوادهی شده، بتن مسلح، بتن پیش ساخته و … اضافه شوند.
انواع افزودنی های شتاب دهنده به بتن شتاب دهنده با توجه به کارایی خود به چندین دسته تقسیم می شوند که شامل موارد زیر می باشند: تسریع کننده ها: تسریع کننده ها، ماده ای هستند که زمان گیرش و تغیر حالت ترکیب بتن از خمیر به جامد را به شدت کم می کنند.
در واقع تسریع کننده ها موجب تسریع در روند سخت شدن بتن می شوند و در میان افزودنی های زودگیرکننده و شتاب‌دهنده بتن از خاصیت سرعت دهنده بیشتری برخوردار هستند. زودگیرکننده ها: زودگیرکننده یا زودگیر بتن پاشی، ماده ای است که در زمان پاشش یا قبل از پاشش به ترکیب اضافه می شوند تا شتاب سریعی در گیرش یا سفت شدن ترکیب پاشیده شده، ایجاد شود. بازه زمانی کارکرد زودگیرهای بتن پاشی کوتاهتر از تسریع کنندهای معمولی بتن می باشند.
آنی گیرکننده ها: آنی گیرکننده ها، نوعی زودگیرکننده بتن می باشند که زمان گیرش خمیر سیمان را کم می کنند و گیرش آنی ایجاد می کنند. این مواد برای انسداد نشت آب یا پاشش بتن بر روی جداره های نم دار مورداستفاده قرار می گیرند.
زود سخت کننده ها: یکی دیگر از انواع افزودنی های زودگیرکننده و شتاب‌دهنده بتن ، زود سخت کننده ها هستند. این افزودنی ، ماده ای است که با تأثیر و یا بدون تأثیر بر روی زمان گیرش، پروسه بدست آوردن مقاومت کوتاه مدت بتن را بسیار سریع می کند.
کاربردهای تسریع کننده ها چیست؟
تسریع کننده ها به تنهایی مورداستفاده قرار نمی گیرند و اغلب برای جبران تأثیرات بعضی از روان کننده ها و به عنوان برخی از افزودنی کاهش دهنده آب مورداستفاده قرار می گیرند. یکی از کاربردهای مهم تسریع کننده ها در کفسازی بتن می باشد که با ماله پروانه ای انجام می شود.
بدین منظور تسریع کننده ها در ترکیب هایی که در آخر استفاده می شوند، اضافه شده تا زمان گیرش ترکیب انتهایی و ابتدایی کوتاه شود و امکان پرداخت یکباره کف وجود داشته باشد. این مواد در بتن پاشی به روش خشک یا تر و به منظور به حداقل رساندن زمان گیرش یا افزایش پروسه بدست آوردن مقاومت در تثبیت جداره های حفاری شده مورداستفاده قرار می گیرند.
بعضی از زودگیرکننده ها در پروسه تزریق دوغاب سیمان در نقاطی که جریان آب در درز و شکاف موجود هستند و با هدف ممانعت از شسته شدن دوغاب تزریق شده استفاده می شوند.
درباره کاربردهای افزودنی های زودگیرکننده و شتاب‌دهنده بتن ، می توان توضیحات زیادی ارائه داد. تأثیر شتاب دهنده ها بر ویژگی های بتن تازه این مواد از جنبه های مختلفی بر روی بتن اثر گذاشته و خواص آن را دستخوش تغییرات می کنند.
مهمترین تأثیرات افزودن این مواد به بتن، عبارتند از : – زمان گیرش: زمان گیرش به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. شتاب دهنده ها در میزان مشخصی موجب کاهش زمان گیرش اولیه و نهایی می شوند.
حتی زمان گیرش ممکن است به 15 تا 30 ثانیه هم برسد. – میزان هوا: بعضی از شتاب دهنده ها موجب افزایش احتمال بوجود آمدن حباب های هوا در بتن تازه می شوند. – کارایی و روانی: این مواد بر روی کارایی و روانی بتن اثری نداشته اما موجب افزایش آهنگ افت روانی می شوند.
– آب انداختگی: این مواد به علت شتاب دادن واکنش آبگیری، اندازه و آهنگ آب را کم می کنند. تأثیرات افزودنی های زودگیرکننده و شتاب‌دهنده بتن بر ویژگی های بتن سخت شونده – اثر شتاب دهنده ها بر مقاومت کوتاه مدت و طولانی مدت و نرخ بدست آوردن مقاومت بتن وابسته به نوع و میزان مصرف آنها می باشد.
– نوعی از این مواد که در پروسه واکنش آبگیری سیمان اثر دارند، موجب جمع شدگی و خزش بیشتر در بتن می شوند. – این مواد دارای مقاومت بالایی در مقابل خرابی حاصل از چرخه های یخ زدن و ذوب شدن و مقاومت در مقابل پوسته شدن حاصل از کاربرد نمک های یخ زدا را در طول عمر ابتدایی را بیشتر می کنند.
– نمک خوراکی سبب ایجاد شوره در سطح بتن می شود. همچنین رنگ آن را تغییر می دهد. بنابراین در استفاده از این نوع افزودنی باید به این مسئله توجه نمود. تأثیرات افزودنی های زودگیرکننده و شتاب‌دهنده بتن از نظر عوامل محیطی و اجرایی بازدهی و مقدار کارآمدی افزودنی های شتاب دهنده بر کوتاه کردن تایم گیرش و بالا بردن آهنگ کسب مقاومت در دماهای اندک بالاتر از دماهای زیادتر می باشد.
زمانی که از شتاب دهنده ها به انضمام سایر افزودنی ها یا چندین شتاب دهنده به کار گرفته شود، این افزودنی ها باید منحصراً به ترکیب افزوده شوند. مخلوط شدن افزودنی ها قبل از اضافه شدن به مخلوط صرفاً زمانی مورد تأیید است که پیش از این تست شود.
زودگیرکننده ها و اصلاح کننده های رئولوژی شاید با همدیگر ناسازگار باشند و ترکیب آنها با یکدیگر قدغن است. کنترل کیفیت نکته دیگر در ارتباط با افزودنی های زودگیرکننده و شتاب‌دهنده بتن ، مسئله کنترل کیفیت بتن می باشد.
یکنواختی و فیکس بودن مواد افزودنی در آیتم های گوناگون پروژه و ارسال های مختلف به کارگاه باید تحت نظر باشد و برابری آن با تست های اولیه تأیید شود. تست های موردنیاز برای تشخیص و تأیید افزودنی ها از قبیل تعیین درصد مواد جامد، غلظت های شهری، طیف سنجی برای مواد آلی، میزان کلراید، درصد قلیایی، درجه قلیایی و … می باشند.
دستورالعمل های موردنیاز برای مشخص کردن یکنواختی افزودنی های شیمیایی را به صورت مفصل توضیح داده اند. در اغلب اوقات با کنترل رنگ و شکل و غلظت و میزان PH این امکان وجود دارد یکنواختی محموله های گوناگون وارده به کارگاه را تأیید یا رد نمود. بنابراین توجه به نظارت های کیفی، اهمیت بسیار زیادی دارد و باید در اولویت باشد.
