نحوه نمونه گیری بتن

نحوه نمونه گیری بتن از اهمیت زیادی برخوردار است و در کارخانه و محل پروژه به روش های گوناگونی صورت می گیرد.

نخستین اقدام در راستای کنترل و آزمایش بتن، نمونه گیری از آن می باشد. اعتبار آزمایش ها و دقت نتایج به گردآوری یک نمونه واقعی از بتن وابسته است. نمونه بایستی معرف بتن باشد تا دقیقاً خصوصیات کل بتن را نشان دهد. اگر نمونه دقیقاً معرف بتن نباشد، نتایج حاصل از تست های مختلف روی ترکیب بتنی به درستی بدست نمی آید.

استانداردهای مختلفی وجود دارد که چگونگی گرفتن نمونه معرف در زمان استفاده از انواع دستگاه های اختلاط و انتقال را تعیین می کند. با دقت به نکات حائز اهمیت و تست هایی که قرار است روی بتن صورت بگیرد، باید یک راهکار خوب برای نمونه گیری از بتن مشخص شود. نمونه گیری از بتن با هدف تعیین سطح کیفیت و مقاومت آن صورت می گیرد و بر روی بتن تازه انجام می شود. سطح مقاومت انواع بتن پیش ساخته مانند بتن پیش تنیده کاملاً مشخص است و به روش های خاصی در کارخانه مورد بررسی قرار می گیرد.

نکات مربوط به نحوه نمونه گیری بتن

نکات زیر در ارتباط با نمونه برداری از بتن باید مورد توجه قرار بگیرد:

• میان اولین و آخرین قسمت نمونه دریافتی نباید فاصله زمانی زیادی باشد.
• قسمت های نمونه اخذ شده باید توسط یک بیل یا بیلچه دوباره به خوبی ترکیب شود تا بتن در کمترین زمان ممکن یکدست شود.
• تست تعیین اسلامپ و هوای بتن یا هر دو مورد باید در کمتر از 5 دقیقه بعد از تهیه آخرین قسمت بتن شروع شود.
• قالب گیری از نمونه های مقاومتی باید دست کم یک ربع بعد از تهیه نمونه ترکیب شده شروع شود.
• نمونه باید از مواردی مانند باد، آفتاب و دیگر فاکتورهای تبخیر سریع و مواد شیمیایی به دور باشد.
• در ارتباط با نحوه نمونه گیری بتن باید توجه شود که دست کم اندازه نمونه برای تست های مقاومت 25 لیتر باشد.
• ایجاد نمونه از مخلوط کن های فیکس با ترکیب نمودن دو قسمت یا بیشتر از نمونه های دریافتی در فاصله مشخص زمانی در زمان تخلیه قسمت های میانی ترکیب بتن صورت بگیرد. نمونه دریافتی بایستی از همه سطح جریان ترکیب دریافت شود و هرگز نباید جداشدگی رخ دهد.
• نمونه گیری از بتونیرها با دریافت حداقل 5 قسمت از بتن خارج شده از بتونیر و ترکیب آنها صورت بگیرد. بتن تخلیه شده اصلاً در معرض بخار شدید یا جذب آب از سوی سطح جاذب نباشد.

نحوه نمونه گیری بتن به روش آیین نامه آبا

نمونه برداری برای تعیین کیفیت بتن تازه در هر سازه و هر رده بتنی بایستی در محل سایت به صورت دقیق انجام شود. پذیرش بتن تازه برای هر نوع و رده در هر سازه باید مستقل انجام شود. نمونه برداری از بتن تازه بایستی بر اساس استاندارد ملی 1-1320 صورت بگیرد.

برای بتن های مصرفی باید نمونه برداری از بتن مصرفی پس از اضافه کردن آب یا افزودنی های دیگر در محل پروژه صورت بگیرد. بتن آماده باید بر اساس نیاز پروژه از لحاظ روانی برای پمپ نمودن فرستاده شود. اگر روانی بتن کم باشد باید با اقدامات مشخص به روان کردن آن اقدام نمود.

اگر دو یا چندین نوع بتن در یک سازه به کار رفته باشد باید نمونه برداری از هر یک از آنها مستقلاً انجام شود و توجه به این نکته در ارتباط با نحوه نمونه گیری بتن بسیار مهم است.

محل و تواتر نمونه بردازی برای مقاومت به روش آیین نامه آبا

نمونه برداری حتماً در محل پروژه صورت بگیرد. اگر قرار است بتن به کارگاه انتقال داده شود، نمونه برداری باید بعد از اضافه کردن همه اجزای بتن مانند افزودنی های شیمیایی به صورت مرکب از کامیون مخلوط کن صورت بگیرد.

در شرایطی که حجم هر پیمانه بتن در محل پروژه یک متر مکعب است، تواتر نمونه برداری بایستی برای یک سازه و هر نوع و رده بتن دست کم معادل با ماکزیمم میزان باشد. در ارتباط با نحوه نمونه گیری بتن به موارد زیر توجه شود:

• نمونه برداری در هر نوبت کاری روزانه: منظور از هر نوبت کاری، بخشی از شبانه روز است و شاید از 8 ساعت کمتر باشد.
• هر 30 متر مکعب بتن: در این شرایط، شالوده یا دیگر اعضا ممکن است سنجیده شود.
• هر 150 متر مربع سطح دال و دیوار: منظور از سطح سقف و دیوار، سطح یک طرف آن می باشد و نباید جمع هر دو طرف لحاظ شود.
• بتن ریزی جدا برای هر 100 متر طول تیر و کلاف: اگر که تیر و کلاف یا دال یا شالوده بتن ریزی شوند، دستورالعمل های قطعات سنجیده شود و هر کدام که تعداد بیشتری را ارائه می دهد، معیار قرار بگیرد.
• هر 50 متر طول ستون و تیر طره ای: منظور از طول ستون، ارتفاع کف طبقه تا زیر تیر یا دال باشد. تیرهای طره ای، قاعده ای مثل ستون ها دارند.

نمونه گیری بتن به روش استاندارد ASTM

استاندارد ASTM C172 برای نمونه گیری از بتن تازه ترکیب شده، به کار می رود. این راهکار در بین راهکارهای آزمایش بتن برای نمونه های مقاومت فشاری تعیین شود. تمام اصول و نکات نمونه گیری باید برای این روش به دقت مورد توجه قرار بگیرد.

نمونه اخذ شده باید به صورتی باشد که ماهیت و خصوصیات کل بتن را نمایش دهد. نمونه برداری از بتن به این روش حتماً باید در هنگام خروج بتن از میکسر صورت بگیرد. به منظور دستیابی به برخی از مشخصات شاید نیاز به اخذ نمونه پس از خروج بتن از میکسر باشد.

مدت زمان نمونه‌گیری در روش ASTM

نمونه ترکیبی بتن، معرف دو یا چند قسمت از بتن تازه می باشد که در یک نمونه ترکیبی، ترکیب شده اند. پروسه سپری شدن از زمان گردآوری اولین و آخرین قسمت نمونه مرکب، باید از 15 دقیقه کمتر باشد. چرا که گذشت زمان زیاد، سبب ایجاد مشکلاتی می شود.

اگر گرفتن نمونه از 15 دقیقه بیشتر به طول بیانجامد، نمونه نامناسبی حاصل می شود. هر اندازه بتن تازه در حالت سکون بماند، احتمال جداشدگی آن افزایش پیدا می کند. اما اگر گرفتن نمونه از 15 دقیقه بیشتر به طول بیانجامد، نمونه دیگر قابل استفاده نمی باشد.