علت اصلی از بین رفتن بتن شامل کربناته شدن، آرماتور خوردگی، حمله شیمیایی، اضافه بار، خسارت آتش سوزی، رطوبت بتن و … می باشد.
بتن از یک مقاومت بسیار خوب برخوردار است و این مقاومت بالا سبب استفاده از آن در ساختمان سازی شده است. اما در مواردی مشاهده می شود که بتن با گذشت زمان، دچار مشکلاتی می شود و کیفیت خود را به شدت از دست می دهد و دچار آسیب دیدگی های مختلفی می شود. مهمترین دلایلی که سبب بروز این مشکل می شود را بررسی می کنیم:
آرماتورخوردگی و نابودی بتن
خوردگی آرماتور، یک علت اصلی از بین رفتن بتن می باشد. هنگامی این مشکل اتفاق می افتد که PH بتن از 10 پایین تر باشد و یون های کلرید، اکسیژن و رطوبت بتوانند به داخل بتن نفوذ کنند. زنگ فولاد به بتن صدمات زیادی را وارد می کند و سبب ترک خوردگی، لایه به لایه شدن یا ریزش آن می گردد.
خوردگی آرماتورهای تعبیه شده در بتن با راهکارهایی قابل پیشگیری است. اگر بتنی دارای نفوذپذیری کمی باشد و پوشش مناسبی بر روی میلگردهای فولادی قرار داده شود، دچار این مشکل نخواهد شد. برخی از انواع بتن مانند بتن پیش تنیده می توانند کیفیت خود را با گذشت زمان حفظ کنند.
آسیب رسانی به بتن به سبب حمله شیمیایی
علت اصلی از بین رفتن بتن ممکن است حملات شیمیایی به بتن باشد. سولفات های سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم محلول در خاک و آب های دریا و زیرزمینی به بتن ورود کرده و با ترکیبات هیدارته وارد واکنش می شوند و انبساط پیدا می کنند.
در این حالت، حتماً بتن دچار مشکل خواهد شد. این حمله سبب ایجاد ماده ای می شود که آب را به خوبی جذب نموده و ترک هایی را ایجاد می کند. حمله اسیدی سبب حل شدن چسب از سطح بتن می شود و حملات آب نرم، خمیر سیمان موجود در بتن را دچار فرسایش می کند.
فرآیند حفاظتی سطحی بتن سبب پیشگیری از حمله اسیدی به بتن می شود. اگر عمل آوری بتن به خوبی انجام شود، احتمال اینکه بتن در معرض حملات شیمیایی قرار بگیرد، بسیار کمتر می شود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر کلیک کنید
اضافه بار و تأثیرات آن روی بتن
علت اصلی از بین رفتن بتن ممکن است اضافه بار باشد. اعمال بار و وزن زیاد روی بتن سبب پیشگیری از ریز ترک و ترک می شود. بار گذاری زیاد به سبب تغییر در عملکرد سازه بدون تقویت سازه، اضافه بار ناخواسته و زمین لرزه و … سبب اعمال بار ناخواسته ای به بتن می شود که در نتیجه آن بتن به شدت صدمه می بیند و باید برای تعمیر و یا تعویض آن اقدام نمود.
بی کیفیت بودن بتن و خرابی زود هنگام آن
بتنی که فاقد کیفیت لازم باشد، در کوتاهترین زمانی دچار مشکل می شود و صدمات مختلفی می بیند. بسیاری از تولید کنندگان با استفاده از متریال بی کیفیت به تولید بتن اقدام می کنند و این مسئله سبب می شود که بتن پس از مدتی استفاده، به مشکلات مختلفی دچار شود و به شدت ترک خورده یا حفره هایی داخل آن شکل بگیرد.
به همین دلیل به سازندگان و پیمانکاران توصیه می شود که از کارخانه های بزرگ به خرید بتن اقدام کنند تا بتوانند طول عمر و دوام سازه های خود را تضمین کنند. بتنی که کیفیت بالایی دارد می تواند تا سالها مقاومت خود را حفظ کند.
مرطوب بودن بیش از حد بودن بتن
علت اصلی از بین رفتن بتن ممکن است مرطوب بودن زیاد بتن باشد. زمانی که آب زیادی در بتن وجود دارد، سیمان موجود در ترکیب بتن به سطح می آید. در نتیجه، سطح بتن پیش از گیرش خشک شده و در نتیجه دچار ترک، جمع شدگی، جدا شدگی و کاهش مقاومت می شود.
همواره به این مسئله تأکید شده است که بتن باید با استفاده از مواد اولیه باکیفیت به اندازه مشخص و صحیح درست شود. استفاده کمتر یا بیشتر از هر یک از مواد تشکیل دهنده بتن سبب می شود که خواص بتن دستخوش تغییراتی شود و آن مقاومت و استحکام مورد انتظار را ارائه ندهد.
گاهی بتن دچار آب انداختگی می شود. آب انداختن بتن برای بتن ضرر ندارد. اما در صورتیکه مشکل به مدت طولانی رخ دهد، حتماً ضرراتی متوجه بتن می شود. اگر ظرافت سیمان بیشتر باشد، مشکل آب انداختن بتن کمتر می شود.
چرا که ذرات کوچکتر سریعتر هیدارته می شوند و سرعت ته نشین شدن کمتر می شود. سنگدانه های ریز و نسبت آب به سیمان بالاتر نیز سبب آب انداختن بتن می شود. به هر حال رطوبت زیادی بتن، مشکلات زیادی را ایجاد می کند.
آتش سوزی، علت اصلی از بین رفتن بتن
در صورتیکه بتن در معرض حریق و آتش باشد، مقاومت های مختلف خود از جمله مقاومت خمشی، کششی و فشاری خود را تا حدودی از دست داده و به کمترین میزان مقاومت می رسد. بتن با نسبت سنگدانه به سیمان بالا، کمتر به مشکل کاهش کیفیت مقاومت فشاری مواجه می شود.
همچنین هر چقدر که نسبت آب به سیمان کمتر باشد، میزان افت مدول الاستیک پایین تر می شود. آب محبوس در بتن سبب پوسته پوسته شدن بتن می شود. در بسیاری از سازه هایی که دچار آتش سوزی شده اند، شاهد کاهش کیفیت و استحکام بتن هستیم. البته میزان کیفیت بتن در میزان آسیب دیدگی آن به سبب حریق و آتش سوزی، اثرگذار است.
کربناته شدن، علت اصلی از بین رفتن بتن
کربناته شدن هنگامی رخ می دهد که دی اکسید کربن توسط ریزترک ها و سوراخ ها به بتن ورود کند و با هیدروکسیدهایی مثل هیدروکسید کلسیم وارد واکنش شود و کربنات کلسیم را بوجود می آورد. در این شرایط حتماً PH در بتن کاهش پیدا می کند.
کاهش قلیایی سبب خوردگی میله های فولادی می شود. کربناته شدن، میزان خوردگی میله های فولای را زیاد نمی کند. کربناته شدن با سرعت پایینی انجام می شود. در صورتیکه کیفیت بتن بالا باشد، کربناته شدن بسیار کم خواهد بود.
نرخ کربناته شدن در بتن با محتوای سیمان کم، مقاومت کم، دوره پخت کوتاه، نسبت آب به سیمان بالا و سایر موارد بیشتر می شود. رطوبت نسبی حتماً موجب کنترل مقدار کربناته شدن می شود. قسمت هایی در ساختمان که پوشش بتنی کمی دارند و در معرض بارندگی می باشند، بیشتر کربناته می شوند.
